Μια μικρή ψηφιακή γεύση από ελληνική φύση

Ας πάμε λίγο ένα βήμα πέρα από την κλασική φωτογραφία, λίγη ψηφιακή τεχνολογία, εικονική πραγματικότητα, virtual reality. Όμως χωρίς να αλλάζουμε καθόλου την πραγματικότητα, την πραγματικότητα της ελληνικής φύσης. Όταν η απόσταση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινομένου είναι μικρή, δεν χρειάζεται να αλλάξει η τέχνη τίποτε, η εικόνα μιλά από μόνη της.

Ένα σφαιρικό πανόραμα (360Χ180) ενός φθινοπωρινού τοπίου. Για να δεις το πανόραμα θα χρειαστείς έναν σχετικά ισχυρό υπολογιστή, όχι όμως ιδιαίτερα ισχυρό, και συνιστάται οθόνη μεγέθους τουλάχιστον 1280Χ1024. Φτιάχτηκε σε windows, πανοραμικοί viewers υπάρχουν όμως και για άλλα λειτουργικά. Κατέβασε αυτό το συμπιεσμένο αρχείο και ρίξε μια ματιά στις απλές οδηγίες προβολής που περιέχονται.

Στιγμιότυπο πόλης

Φτιάξτο μόνος σου, DIY, OpenSource - Δίτροχο τρέιλερ βαρέος τύπου

Καλώς ήρθες πάλι στη χώρα της αυτάρκειας. Αυτή τη φορά θα κατασκευάσουμε ένα τρέιλερ βαρέος τύπου. Πολύ βαρέος. Για βάρη που είναι ογκώδη και μεγάλα (εκτός από τα οικογενειακά). Διότι συμπολίτες μου, όπως έλεγον οι ένδοξοι αρχαίοι ημών πρόγονοι, πενία τέχνας κατεργάζεται. Μία συνεισφορά στον δοκιμαζόμενο Έλληνα και όχι μόνο, στον σκληρά εργαζόμενο μεροκαματιάρη, τον άνθρωπο της βιοπάλης, τα λαϊκά στρώματα (όπου κάποιοι μονίμως κοιμούνται αναπαυτικά, ως γνωστόν το θέμα είναι ταξικουό κι πουλιτικουό), με λίγα λόγια σε αυτόν που εν μέσω οικονομικής κρίσεως προσπαθεί να κάνει τη δουλειά του χωρίς αμάξι και χωρίς να δώσει μία. Για την ακρίβεια, το εν λόγω εργαλείο κόστισε ακριβώς μία, δηλ. ακριβώς 1 ευρώ: όσο έκανε ο μεντεσές (γιατί όσο κι αν έψαξα στις παλιοκασέλες δεν βρήκα).

Πάμε λοιπόν. Το τρέιλερ αποτελείται από τα μέρη:
α. Ένα πλαίσιο που φέρει τις ρόδες. Οι ρόδες είναι ρόδες ποδηλάτου φυσικά, η διάστασή τους δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, ούτε η στιβαρότητα πρέπει να μας απασχολήσει αφού έτσι κι αλλιώς η ρόδα του ποδηλάτου είναι φτιαγμένη για να σηκώνει βάρη χωρίς να κλατάρει. Το πλαίσιο μπορεί να είναι από ξύλα, ένα κοινό υλικό που είναι πιο εύκολο να βρούμε. Στο συγκεκριμένο που φαίνεται στις εικόνες χρησιμοποίησα αλουμινόβεργα καρέ που είχε ξεμείνει από κατασκευές στο σπίτι, πράγμα που αποδείχτηκε αποτελεσματικό καθότι το συγκεκριμένο υλικό έχει έναν εξαιρετικό συνδυασμό αντοχής-βάρους.
β. Ένα πλαίσιο που θα καθίσει επάνω στο πρώτο, που θα φέρει τα φορτία. Μπορούμε να φτιάξουμε και κατασκευή με πάτο, πλαϊνά κλπ., με πλεονεκτήματα την καλύτερη ασφάλεια να μη μπει τίποτα μέσα στις ρόδες (έτσι κι αλλιώς τα φορτία καλό είναι να δένονται) και την καλύτερη τοποθέτηση των φορτίων, και μειονέκτημα φυσικά το μεγαλύτερο βάρος. Το πλαίσιο αυτό πρέπει να είναι ζυγισμένο περίπου στο μέσον του πρώτου, ώστε το μεταφερόμενο βάρος να πέφτει στο κέντρο του τρέιλερ και να πέφτουν οι ελάχιστες δυνάμεις στο σημείο πρόσδεσης.
γ. Έναν βραχίονα που θα συνδέσει το τρέιλερ με το ποδήλατο. Μπορεί να είναι από μεταλλική σωλήνα, ή ξύλα. Δεν χρειάζεται να έχει εξαιρετική αντοχή, να μην είναι π.χ. από συμπαγές σίδερο, αφού δεν θα σηκώνει το βάρος του ίδιου του φορτίου αλλά το "δυναμικό φορτίο μεταφοράς".
δ. Έναν μεντεσέ που θα επιτρέψει το κοτσάρισμα του τρέιλερ στο ποδήλατο, χωρίς "παίξιμο" αλλά με κινητικότητα και προς τις 3 διαστάσεις του χώρου (άξονες x, y, z). Αυτή η κινητικότητα είναι σημαντική: το τρέιλερ πρέπει να μπορεί να κινείται και κατά τις 3 διαστάσεις, ώστε το σύστημα ποδήλατο+τρέιλερ να κινείται σωστά και με ασφάλεια.

Στο >αρχείο αυτό< θα δεις τη βασική σχεδιαστική ιδέα (design concept) σε τρισδιάσταση σχεδίαση (3D αρχεία google_sketchup_8, autocad2000, 3ds). Πρόσεξε το απλό δέσιμο της ρόδας στη μπάρα σε μεγάλη μεγένθυση, με απλά λαμάκια.

Προσοχή πρέπει να δοθεί στο σημείο κοτσαρίσματος. Συνιστάται ένας μεντεσές βαρέος τύπου, που θα αλλαχθεί εύκολα εάν ποτέ φθαρεί. Στις δύο βίδες σύνδεσης βάζουμε παξιμάδια ασφαλείας, που σφίγγουμε όχι κάργα αλλά λάσκα ώστε η σύνδεση να κινείται ελεύθερα. Εάν το ποδήλατο έχει αυτόματο μπλοκάζ και όχι βίδα, έχουμε δύο επιλογές: ή άξονας με βίδα (συνιστάται ανεπιφυλάκτως μία δεύτερη ισχυρή ρόδα, για τέτοια χρήση) ή να επινοήσουμε κάτι άλλο αλλά έτσι ώστε ο μεντεσές να μπορεί -απαραιτήτως- να κινείται περί τον άξονα περιστροφής της πίσω ρόδας του ποδηλάτου. Το ξαναλέμε: απαραιτήτως. (Εκτός από την περίπτωση που ο ποδηλάτης έχει ισχυρές τάσεις αυτοκτονίας, για να λέμε την πάσα αλήθεια.) Στη βίδα του άξονα συγκολλάμε μία βίδα Μ8, στις βόλτες της οποίας θα περάσει ο μεντεσές.

Για τους τ(ρ)όπους ανεύρεσης υλικών και την αξιοποίησή τους

Από σημεία ανακύκλωσης, βιοτεχνίες παλετών, πριονοκορδέλες κλπ, βρίσκουμε καδρόνια τάβλες και άλλα μακρουλά ξύλα. Από παλιά ποδήλατα βρίσκουμε (ή συναρμολογούμε) τις 2 ρόδες (βλ. δημοσίευση για τη ρόδα του ποδηλάτου). Από λαμαρινά βρίσκουμε κομμάτια για ισχυρές ενισχυμένες συνδέσεις και τις 4 "γλώσσες" για να δέσουν οι ρόδες. Με μια αλουμινοσωλήνα ή σιδεροσωλήνα φτιάχνουμε τον βραχίονα για το κοτσάρισμα στον πίσω άξονα του ποδηλάτου (στην ανάγκη γίνεται και με δύο ξύλα σε δέσιμο Γ με γερό δέσιμο με σιδερογωνιές).

Είναι απίστευτο τι χρήσιμα υλικά μπορείς να βρεις για αυτοσχέδιες κατασκευές από χώρους ανακύκλωσης με άχρηστα πράγματα. Απλά έχε μάτια και αυτιά ανοιχτά. Καμιά φορά και στον κήπο σου ή στην αποθήκη σου ή στου γείτονα, βρίσκεις αντικείμενα, που μπορεί να μην κάνουν πλέον για τη δουλειά για την οποία φτιάχτηκαν αλλά να μπορούν να αξιοποιηθούν σε κάτι άλλο. Χρειάζεται να αφήνουμε ελεύθερη τη φαντασία μας. Είδα τον γείτονα να πετάει στα σκουπίδια μια διαλυμένη ομπρέλα κήπου και με τον σωλήνα της ομπρέλας έφτιαξα τον βραχίονα για το κοτσάρισμα του τρέιλερ.

Οι δύο ρόδες του τρέιλερ δεν χρειάζεται να είναι καθόλου καλής ποιότητας, ούτε να φουσκωθούν καλά. Το βάρος δεν έχει σημασία, γιατί έτσι κι αλλιώς τα βάρη που μεταφέρουμε είναι πολύ μεγαλύτερα. Είχα ένα παλιό εξωτερικό λάστιχο που είχε ανοίξει (σκίστηκαν τα λινά) και το αξιοποίησα, γιατί αφού δεν υπάρχει πλέον φρένο, έδεσα το βουζούνι που πετούσε με ένα σκοινί πιάνοντας ζάντα+λάστιχο γύρω γύρω. Για τον ίδιο λόγο χρησιμοποίησα μια παλιά ζάντα που είχε φθαρεί από τα τακάκια των vbrakes, δηλ. είχαν λεπτύνει τα τοιχώματά της επικίνδυνα, καθώς δεν θα έχει πλέον μεγάλη πίεση. Με άλλα λόγια, σκεφτόμαστε πρακτικά και αξιοποιούμε υλικά που απλά προορίζονταν για τη χωματερή!

Εικόνες


Γενική άποψη του τρέιλερ. Τις διαστάσεις τις αποφασίζεις ανάλογα με τις ανάγκες σου. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα πλαϊνά και πάτος δεν ήταν απαραίτητα, οπότε αποφύγαμε κάποιο βάρος. Αρκεστήκαμε σε έναν πάτο από τεντωμένο σκοινί, και τα φορτία για ασφάλεια μπορούν να δένονται με λάστιχα. Λεπτομέρεια: πρόσεξε τον απλούστερο σχεδιασμό στη συναρμογή της ρόδας, όπου η μία μπάρα για τη ρόδα είναι η πλαϊνή μπάρα του 2ου πλαισίου, αποφεύγοντας έτσι δύο μπάρες συνολικά (αριστερά και δεξιά).


Ο βραχίονας για το κοτσάρισμα του τρέιλερ. Αρχικά σφίχτηκε με πένσα και σύρμα, αλλά όταν μπήκε βαρύ φορτίο... μπήκαν και 4 βίδες και το πράγμα έδεσε καλά.


Ένα παράδειγμα αυτάρκειας: πώς ένα παλιό σκισμένο λάστιχο, δεμένο με ένα σκοινί κάνει τη δουλειά μια χαρά. Εκτός αυτού, οι ακτίνες που βρήκα ήταν μακρύτερες και... τις έσφιξα με σύρμα στα σταυρώματα για να σταθεί ο τροχός. "Και όμως, κινείται".


Μια μπάλα χόρτο 35 κιλών μεταφέρεται άνετα χωρίς πρόβλημα. Το συγκεκριμένο σχεδιάστηκε για αγροτική χρήση με διαστάσεις για μεταφορά χόρτου, κλαριών, καφασιών κλπ.


Η Μπέλλα τρισευτυχισμένη, όταν πληροφορείται ότι στο εξής θα μας δίνει γαλατάκι με χόρτο που θα της φέρνουμε με το ποδήλατο. Μπεεε.

Φθινοπωρινό ΙΙ - εντός πόλεως

Φθινοπωρινές εξορμήσεις

Κάποιες φορές οι εικόνες μιλάμε μόνες τους, δε χρειάζεται να πεις πολλά.

Φτιάχτο μόνος σου, DIY, Open Source - Γενηθήτω φως

[Ενημερώσεις... στο τέλος του άρθρου...]

Κάτι θυμάμαι ότι έχω ξαναγράψει για φως ποδηλάτου αλλά... πάμε στα σοβαρά. Το ζητούμενο είναι μια τελική λύση άμεσα εφαρμόσιμη - δηλ. να έχουμε στο ποδήλατό μας αρκετό φως και χωρίς να ξεπαραδιαστούμε. "Αρκετό φως" σημαίνει πρακτικά όχι μόνο να μας βλέπουν οι άλλοι (πρώτιστο θέμα οδικής ασφάλειας), αλλά να βλέπουμε και εμείς που πάμε!

Δεν είμαι εξπέρ στα ηλεκτρονικά, και έτσι το άρθρο απευθύνεται σε κάποιον που επίσης δεν είναι εξπέρ στα ηλεκτρονικά. Η μόνη απαίτηση είναι να ξέρεις να χρησιμοποιήσεις κολλητήρι για να κάνεις μερικές κολλήσεις. Κατά τα άλλα, οι οδηγίες είναι αναλυτικές και σαφείς για κάποιον που πιάνουν λίγο τα χεράκια του. Ελπίζω και εύχομαι ότι αυτό το άρθρο θα βοηθήσει και άλλους ποδηλάτες να βρουν λύση στο πρόβλημα του νυχτερινού φωτός.

Αναλυτικές οδηγίες

Για να έχουμε φως απαιτούνται δύο πράγματα: μία πηγή ηλεκτρικής ενέργειας και μία κατανάλωση που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε φως. Όσον αφορά στην πηγή έχουμε δύο δυνατότητες: α) μπαταρίες, β) δυναμό. Για χρόνια ακολούθησα το πρώτο. Επαναφορτιζόμενες φυσικά, γιατί το να πληρώνω κάθε λίγο για μπαταρίες δε λέει. Μειονέκτημα: αχ ξέχασα πάλι να φορτίσω τις μπαταρίες. Εύκολα το ξεχνάς. Αποφάσισα να πάρω δυναμό. Χωρίς να μπω σε διαδικασία έρευνας αγοράς, βρήκα από Ελλάδα με κόστος 45 ευρώ (πριν καναδυό χρόνια). Shimano DH3N70, τίποτα σπουδαίο αλλά μια χαρά πάει, αντίσταση ανεπαίσθητη, μετά από 2 χρόνια ακόμα δουλεύει σαν καινούργιο. Ένα θέμα είχα με τις ακτίνες, αλλά με λίγο ψάξιμο στο πλέξιμο ταίριαξαν κάτι φτηνές, και η ρόδα παρόλο που έχει πολλά τραβήξει, μια χαρά πάει.

ΟΚ λοιπόν με την πηγή, πάμε στην κατανάλωση. Δοκίμασα διάφορα φώτα, κανένα ποτέ δεν με ικανοποίησε. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρεις, είναι ότι αποκλείονται τα φώτα με λαμπτήρα πυρακτώσεως (το κοινό λαμπάκι). Το γιατί έχει να κάνει με τα κωνία και τα ραβδία. Το ανθρώπινο μάτι βλέπει τη νύχτα με τα ραβδία, τα οποία έχουν τη μέγιστη ευαισθησία σε τέτοια μήκη κύματος (θερμοκρασία χρώματος) που επιβάλλουν τη χρήση LEDs και όχι λαμπτήρα πυρακτώσεως.

Ωραία, θέλουμε φως με LEDs. Το δυναμό δίνει 6Volt, έψαξα φως με LED στα 6V (πράγμα που τελικά δεν ισχύει, θα το δούμε σε λίγο). Γύρισα κάμποσα ποδηλατάδικα, δεν βρήκα. Γύρισα και άλλα μαγαζιά με φακούς, δεν βρήκα. Μια βόλτα στην ανακύκλωση, μέσα στον κάδο νάσου ένας φακός με τα εξής χαρακτηριστικά: έχει 18 ledάκια (μούρλια), έχει σκληρό κέλυφος να μη σπάει/χαλάει (έκτακτα), είναι μόνο για 3 ΑΑΑ μπαταρίες δηλ. 4,5V αλλά μικρό αυτό το κακό καθώς τα 19 λεντάκια υπόσχονται ήδη πολλά. Ο φακός πετάχτηκε από κάποιον βιαστικό συνάνθρωπο γιατί είχε πρόβλημα στις επαφές, αλλά εγώ βεβαίως θα τού αλλάξω καταλλήλως τα φώτα και θα πει το ποίημα όπως πρέπει.

Ο φακός έτοιμος φορεμένος στο τιμόνι.

ΟΚ, βρήκαμε το hardware. Πάμε στα ηλεκτρονικά. Πρώτα να δούμε τι τάση δίνει το δυναμό. Μπορεί να γράφει 6V/3W, αλλά άσε τι γράφει τι δίνει μας ενδιαφέρει. Βάζουμε το πολύμετρο και πάμε μια βόλτα. Η τάση δεν είναι σταθερή! Τα 6V βγαίνουν περίπου στα 8χλμ./ώρα, αν πάω με 30 χτυπάει 15 και βάλε. Ίσως υπάρχουν δυναμό με σταθερή έξοδο, αλλά αυτά μάλλον θα κοστίζουν ακριβότερα. Έχουμε όμως και την εξής δυνατότητα: παίρνουμε ένα φτηνό δυναμό και τον έλεγχο του ρεύματος τον εξασφαλίζουμε ηλεκτρονικά στο επόμενο στάδιο (τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα κοστίζουν πάμφθηνα). Εκτός από αυτό το λόγο, εάν κινείσαι με μεγάλη ταχύτητα θα μπορούσες να έχεις διπλή κατανάλωση (διπλό φως), με έναν απλό διακόπτη που θα ενεργοποιεί μία εν σειρά σύνδεση δύο φώτων. Αυτό το θέμα βεβαίως θέλει κάποιο ψάξιμο, πράγμα που δεν το έκανα τελικά γιατί απλά το αποτέλεσμα του ενός φωτός με ικανοποίησε και έμεινα εκεί.

Ένα άλλο πλεονέκτημα αυτών των φακών συνήθως, είναι ότι τα λεντάκια είναι κολλημένα πάνω σε μία πλακέτα, και μπορείς εύκολα να τα αντικαταστήσεις εάν ποτέ καούν. Στις δοκιμές μου έκαψα μερικά, τα οποία αντικατέστησα από έναν... δεύτερο φακό που βρήκα πεταμένο στην ανακύκλωση. Βρε παιδί μου είναι μερικές φορές που χαίρεσαι που υπάρχουν βλάκες που πετάνε οτιδήποτε με το παραμικρό. Ας είναι καλά οι άνθρωποι, να κάνουμε κι εμείς τη δουλειά μας.

Η πλακέτα με τα λεντάκια. Βλέπεις ότι είναι συνδεδεμένα εν παραλλήλω, για να δουλεύουν στην ίδια τάση. Προσοχή, έχουν πολικότητα (αν δεις το λεντάκι από το πλάι οι δύο ακροδέκτες είναι διαφορετικοί).

ΟΚ, πάμε στο κύκλωμα. Εδώ χρειάστηκε λίγη εξειδικευμένη γνώση από ένα φίλο ηλεκτρονικό, και λίγο ψάξιμο στο ίντερνετ. Εδώ η γνώση σού προσφέρεται έτοιμη. Enjoy.

Στην άκρη αριστερά, παίρνουμε το εναλλασσόμενο ρεύμα του δυναμό. Πρώτα απ΄ όλα, το ανορθώνουμε με μία γέφυρα διόδων (ψάξε τους συνδέσμους που σού δίνω, μη τεμπελιάζεις), δηλ. ανεβάζουμε κατοπτρικά τη μισή αρνητική φάση σε θετική. Υπάρχει έτοιμη η γέφυρα, δε χρειάζεται να κολλάς διόδους, ένα μικρό εξαρτηματάκι είναι, ένα μαύρο τετραγωνάκι με 4 ακροδέκτες: 2 για την είσοδο του εναλασσόμενου ρεύματος, 1 για την έξοδο + και 1 για την έξοδο -. Προσοχή στην πολικότητα στην έξοδο. Μετά, έχουμε έναν ηλεκτρολυτικό πυκνωτή (έβαλα έναν 1000μF/16V), προσοχή και εδώ στην πολικότητα. Μετά ένα μικρό κεραμικό πυκνωτάκι (δεν έχει πολικότητα).

Μετά πάμε στον ρυθμιστή τάσης, αυτό που κόβει την τάση σε μία σταθερή τιμή. Ο L7805CV δίνει στην έξοδό του 5Volt. Ο L78xxCV υπάρχει σε διαφορετικές τιμές εξόδου, πράγμα που σημαίνει το εξής ενδιαφέρον: ότι μπορούμε να έχουμε διαφορετικά βολτάζ συνεχούς ρεύματος για διάφορες χρήσεις (διαφορετικές καταναλώσεις, για φόρτιση κινητών και άλλων συσκευών κλπ). Καταλαβαίνεις τι σημαίνει αυτό... έτσι δεν είναι; Ο συγκεκριμένος φακός, ως έχων 3ΑΑΑ, ήθελε 4,5 θεωρητικά, του έριξα 5 για να ΄ναι ευχαριστημένος. Προσοχή στη συνδεσμολογία, όπως μπορείς να δεις στα datasheet του voltage regulator (δες τους συνδέσμους, μη τεμπελιάζεις είπα).

Μετά ένας ακόμα κεραμικός πυκνωτής, ίδιος με τον άλλο κεραμικό, βοηθάει λίγο (λένε αυτοί που ξέρουν) στην εξομάλυνση του ρεύματος (δες στη σελίδα που παρέθεσα, τη θεωρία ανόρθωσης ρεύματος από τη γέφυρα, κάτι θα καταλάβεις, ούτε εγώ τα κατάλαβα όλα).

Αυτά τα 5 εξαρτηματάκια μού κόστισαν 4,5 ευρώ. Συν τα 45 του δυναμό, με ένα 50άρι καθάρισα την ακόλουθη εξαιρετικά ικανοποιητική κατάσταση:
-Φως ικανοποιητικό: σε απόλυτο σκοτάδι η δέσμη διαχέεται (τα λεντάκια είναι "μη εστιασμένα" πράγμα που δίνει πλατύ διάχυτο φως) και βλέπω μέχρι τα 15 μέτρα μπροστά μου άνετα (το φως φτάνει μέχρι τα 50). Σκέφτομαι αν μπορούσα να εκμεταλλευτώ όλη την ισχύ του δυναμό τι θα γινόταν, αλλά επειδή αυτό θέλει ψάξιμο προς το παρόν μένω εκεί.
-Δεν υπάρχει κόστος ούτε φροντίδα για μπαταρίες. Αν το καλοσκεφτώ, σε ένα χρόνο ίσως κάνω απόσβεση το κόστος του συστήματος.
-Έχω φως από χαμηλή ταχύτητα. Από τα 5χλμ/ώρα, δηλ. ταχύτητα βαδίσματος, βλέπω πού πάω.

Τα εξαρτήματα χώρεσαν μέσα στη θήκη των μπαταριών του φακού χωρίς ιδιαίτερο στριμωξίδι. Λίγα διπλωμένα χαρτιά μπορούν να βοηθήσουν στη σταθεροποίησή τους και στην αποφυγή βραχυκυκλώσεων (το L7805CV δεν υπερθερμαίνεται ιδιαιτέρως οπότε δεν υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης).

Αυτά τα ολίγα... και καλό φως!

(Πληροφορίες και εδώ.)

Ενημερώσεις:
-Βρήκα στο εμπόριο έναν (κοινό) φακό με leds, με τα εξής χαρακτηριστικά: 2 leds, 3 μπαταρίες των 1.2Volt. Σκέφτηκα ότι τα λεντάκια του θα είναι πιο φωτεινά. Άλλαξα τα 2 από τα 18 leds με αυτά τα δύο. Αποτέλεσμα: σημαντικά περισσότερο φως, και ελαττώθηκε πολύ το τρεμοπαίξιμο στη χαμηλή ταχύτητα όταν δηλ. είναι ορατή η (χαμηλή) συχνότητα του εναλασσόμενου ρεύματος από τη γεννήτρια. Σε ταχύτητα βαδίσματος έχω άπλετο φως και χωρίς παίξιμο. Μεγάλη βελτίωση! Θέλει πειραματισμό και με τα λεντάκια.

Φιλοσοφία του ποδαριού: η αντίσταση στο εύκολο

Ο διάολος έχει πολλά ποδάρια (λαϊκή παροιμία)

Θυμάμαι από παλιά, σε κάθε συζήτηση περί ναρκωτικών, να έρχεται ο λόγος στο "πετυχημένο παράδειγμα της Ολλανδίας". Παρότι μού φάνηκε κάπως ύποπτη η συχνή αναφορά, κάποια στιγμή μπήκα στον κόπο να ψάξω τι ακριβώς συμβαίνει επιτέλους σε αυτή την Ολλανδία, για να διδαχθώ από το "πετυχημένο παράδειγμα". Προηγουμένως, όμως, να σού πω ότι στο θέμα της απιστίας του Θωμά είμαι με την πλευρά... του Θωμά. Τι σχέση έχει ο άπιστος Θωμάς με την Ολλανδία; Δεν χρειάζεται να έχει σχέση, εμείς μπορούμε να φτιάξουμε μια σχέση, όπως και οποιαδήποτε σχέση, έτσι δεν είναι; Εάν εμείς π.χ. θέλουμε να κάνουμε μία σχέση, θα ρωτήσουμε κανέναν; Επειδή στο βιβλίο εκείνο γράφει ότι ο Ιησούς είπε "μη γίνου άπιστος αλλά πιστός", έχει επικρατήσει ότι ο Θωμάς ήταν άπιστος. Από πού όμως αυτό προκύπτει; Το ότι πάνω στην κουβέντα τον αποκάλεσε άπιστο, πάει να πει ότι ήταν άπιστος; Κάτι δεν ήθελε να πει με αυτό που είπε, αυτός που το είπε; Ποιο λοιπόν έχει μεγαλύτερη σημασία, το εάν ο Θωμάς είναι άπιστος ή όχι ή το τι ήθελε να πει αυτός που μίλησε και είπε αυτό το λόγο; Κοίτα, για να είμαι ειλικρινής και για να σε καθησυχάσω, σήμερα δεν έχω όρεξη να γράψω κάποια πραγματεία περί ηλιθιότητας, ένας απλός και μόνος ποδηλάτης είμαι, απλά όπως και συ ξέρεις δύο δρόμοι υπάρχουν στη ζωή, ο δρόμος του ψάχτη και ο δρόμος του ηλιθίου, γι΄ αυτό και διαβάζεις αυτό το κείμενο, ψάχνεις, πράγμα δηλ. που κάνει κι αυτός που το γράφει. Ε λοιπόν ο Θωμάς κάθε άλλο παρά άπιστος ήταν, άπιστοι ήταν όλοι οι υπόλοιποι που έχαφταν κάτι χωρίς να το ψάξουν. Πραγματικός πιστός είναι αυτός που θέλει να αποκτήσει ο ίδιος εμπειρία μιας γνώσης, και όχι αυτός που επειδή δεν γνωρίζει δίνει πίστη στη γνώση των άλλων. Ο Θωμάς ζήτησε να βάλει το χέρι στον τύπο των ήλων ακριβώς γιατί ήθελε να πιστέψει. Για να πιστέψεις κάτι πρέπει να το διαπιστώσεις ιδίοις όμμασιν. Τότε μόνο το ξέρεις. Μόνο αυτό που ξέρουμε, πιστεύουμε πραγματικά. Επειδή λοιπόν είμαι άπιστος, έψαξα να δω τι συμβαίνει στην Ολλανδία. Η Ολλανδία συνιστά ένα υπόδειγμα κατεσταλμένης κοινωνίας, όπου η καταστολή γίνεται μέσω των ουσιών. Στην πλέον πυκνοκατοικημένη χώρα της Ευρώπης εφάρμοσαν την αρχαιότερη μέθοδο καταστολής και τους έχουν στην εξάρτηση, στην ευδαιμονία της φυγής, της εύκολης ευτυχίας, να κοιμούνται, εξουδετερωμένους, άπραγους, να παίρνουν τη δόση τους και να ησυχάζουν. Αυτή είναι η πραγματική ουσία που κυκλοφορεί ελεύθερα στην Ολλανδία, όχι το χόρτο, αυτό το βρίσκεις εύκολα, την πραγματική ουσία, το πραγματικό νόημα όμως, πρέπει να ψάξεις για να το βρεις, πρέπει να είσαι λίγο ψάχτης.

Ας προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε την ίδια αρχή της αποφυγής της ηλιθιότητος στην περίπτωση του ποδηλάτου. Το ποδήλατο κινείται με το πόδι, το ανθρώπινο πόδι είναι η κινητήριος δύναμη που ωθεί το ποδήλατο. Το ΙΧ αυτοκίνητο κινείται με τη βενζίνη, ένα καύσιμο που το βρίσκεις έτοιμο στα βενζινάδικα. Λοιπόν, από τη στιγμή που είδα τι έγινε στην Ολλανδία, έχοντας γνώση του τι συμβαίνει στις δύο χώρες, Ελλάδα και Ολλανδία, με βασάνισε ένα αδυσώπητο φιλοσοφικό ερώτημα. Διαπίστωσα ότι κατά έναν τρόπο, τον ίδιο ρόλο που παίζει στην κοινωνία της Ολλανδίας το χόρτο παίζει στην κοινωνία της Ελλάδας η βενζίνη. Στην Ολλανδία υπάρχει εξάρτηση από το χόρτο, στην Ελλάδα εξάρτηση από τη βενζίνη. Κόψε τη βενζίνη στον Έλληνα και του έκοψες τα πόδια. Ο Ελληνάρας καβάλα πάει στην εκκλησιά καβάλα προσκυνάει, όχι όμως καβάλα σε ποδήλατο αλλά καβάλα στο λαμαρινένιο άτι. Επομένως, το δραματικό φιλοσοφικό ερώτημα είναι, το ποιος είναι εξαρτημένος. Είναι ο Ολλανδός, είναι ο Έλληνας, ή είναι και οι δύο; Και αν, όπως φαίνεται, είναι και οι δύο, ποια η ομοιότητα και ποια η διαφορά αυτών των δύο εξαρτήσεων; Κι ακόμα, μήπως κι εγώ, που χρησιμοποιώ διαρκώς το ποδήλατό μου, είμαι εξαρτημένος; Μήπως συνδέεται κι αυτό με κάποια μορφή εξάρτησης; Μα τι ψάχτης που είμαι, ε;

Προχωρώντας προς την καρδιά του προβλήματος ο ψάχτης συναντά το ερώτημα: τι είναι εξάρτηση. Σύμφωνα με τα πορίσματα της ψυχολογίας, εξάρτηση είναι η αυτοθέλητη θυσία ενός κομματιού της προσωπικής ελευθερίας με αντάλλαγμα κάποια προσωπική ευδαιμονία. Το κοινό στοιχείο όλων των εξαρτήσεων είναι η ύπαρξη ενός τυριού και μίας φάκας: το εξαρτημένο άτομο συμβιβάζει την ελευθερία του για κάποια ευδαιμονία και η εξάρτηση έχει τη δύναμη να κρατά το άτομο φυλακισμένο ακόμα και αφού αυτό συνειδητοποιήσει την ύπαρξη της φάκας (εξ ου και το αυτοθέλητο της φυλακής). Το σενάριο περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:
-μια φάκα: την απαραίτητη φυλακή που θα κρατήσει δέσμιο τον εξαρτημένο,
-ένα νόστιμο τυράκι: αυτό θα παγιδεύσει το θύμα αρχικά και θα το κρατήσει δέσμιο για την αφαίμαξή του και που πρέπει από τη μια να είναι εξαρτησιογόνο και από την άλλη να δίνεται σχετικά εύκολη πρόσβαση στο θύμα (όχι όμως και δωρεάν, μη τα παραλέμε, όπου μπορούν να βγουν λεφτά θα βγουν),
-ένα θύμα: γιατί χωρίς κορόιδο δεν υπάρχει απάτη,
-τον χειριστή της φάκας: αυτόν που θα επωφεληθεί, με διάφορους τρόπους (οικονομικά, ψυχοκοινωνικά κλπ.) από τη μπίζνα.
Έτσι στήνονται όμορφα οι δουλειές. Παράδειγμα Ολλανδίας: η φάκα = η στέρηση της βούλησης, το τυράκι = το χόρτο, το θύμα = ο νέος και γενικά ο κόσμος μιας πολυπληθούς χώρας που πρέπει να εξουδετερωθεί για να μην επαναστατήσει, ο χειριστής = ένα σύστημα αγοράς που εκμεταλλεύεται τα πάντα και τροφοδοτεί με χόρτο τους υπηκόους για να το βουλώνουν. Παράδειγμα Ελλάδας: η φάκα παρούσα, όπως παντού, το τυράκι = η βενζίνη, το θύμα = ο μέσος πολίτης με ανάγκες καθημερινών μετακινήσεων, ο χειριστής = αυτοί που κονομάνε.

Αναλύοντας δηλ. την κατάσταση, τα κοινωνικά συστήματα είναι μεν ίδια στη βασική δομή, διαφέρουν όμως στην εφαρμογή στις συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες. Η δύναμη των εξαρτησιογόνων ήταν γνωστή από τα αρχαία χρόνια στις κοινωνίες της ανατολής, όπου οι ισχυροί έλεγχαν και πλούτιζαν με το εμπόριο του οπίου. Ο άνθρωπος έχει την φυσική τάση να ακολουθεί σε όλα την αρχή της συντομοτέρας οδού: την αρχή της ευκολίας. Γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν εξαρτησιογόνα; - γιατί είναι ένας εύκολος τρόπος να πετύχουν ευδαιμονία. Γιατί ο Έλληνας χρησιμοποιεί ΙΧ περισσότερο από ότι ποδήλατο; - γιατί είναι πιο εύκολο επειδή δεν απαιτεί σωματική προσπάθεια. Γιατί ο Ολλανδός χρησιμοποιεί περισσότερο ποδήλατο από ότι ο Έλληνας; - γιατί είναι πιο εύκολο γι΄ αυτόν από ότι το ΙΧ. Σε κάθε περίπτωση, η σωστή ανάλυση ενός προβλήματος μας κάνει να θέτουμε τα σωστά ερωτήματα, οπότε έτσι καταλήγουμε και σε σωστές απαντήσεις και συμπεράσματα. Αυτό που χρειάζεται είναι η σωστή μεθοδολογία: η ικανότητα να θέτεις σωστά ερωτήματα.

Ξεκινώντας δηλ. από αλλού, φτάνουμε και στην ευκολία. Το επόμενο ερώτημα: καλά, ωραία μέχρις εδώ, ο Ολλανδός χρησιμοποιεί ποδήλατο, ο Έλληνας γιατί χρησιμοποιεί ποδήλατο; Αφού οι συνθήκες στους ελληνικούς δρόμους δεν είναι ευνοϊκές για τον ποδηλάτη, γιατί οι ποδηλάτες και στην Ελλάδα αυξάνονται; Αν αυτά που ειπώθηκαν παραπάνω ισχύουν, τότε αυτό πως εξηγείται; Η εξήγηση έρχεται με την "ευκολία": όλοι ακολουθούν το νόμο της ευκολίας, απλώς από διαφορετική πλευρά. Αυτός που δεν χρησιμοποιεί ποδήλατο, το κάνει επειδή θεωρεί ότι είναι πιο εύκολο να χρησιμοποιεί αυτοκίνητο. Ενώ αυτός που χρησιμοποιεί ποδήλατο, το κάνει επειδή θεωρεί ότι είναι πιο εύκολο γι΄ αυτόν να χρησιμοποιήσει το ποδήλατο. Όλοι ακολουθούν την αρχή του ήσσονος κόπου: ο πρώτος δεν επιλέγει να "του βγαίνει η γλώσσα", ο δεύτερος δεν επιλέγει να υποστεί τα προβλήματα που συνεπάγεται η χρήση του ΙΧ. Ο καθένας από την πλευρά του.

Άρα λοιπόν, για να προχωρά η συζήτηση, φτάνουμε στην επίγνωση του τι είναι εύκολο ή όχι. Πώς καθένας αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει την ευκολία. Κάτι λέγαμε στην αρχή για πίστη και γνώση: πραγματική γνώση είναι η επίγνωση, η προσωπική γνώση που έχει εμπεδωθεί στην πράξη. Ιδού η διαφορά ανάμεσα στον μη-ποδηλάτη και στον ποδηλάτη: ο πρώτος έχει έτοιμη γνώση που τού ήρθε με επιφοίτηση (μήντια), ο δεύτερος έχει επίγνωση. Ο δρόμος του ποδηλάτου είναι ο δρόμος του ψάχτη. Της προσωπικής ευθύνης. Της λογικής. Και της πίστης. Ο ποδηλάτης είναι ο πιστός Θωμάς, αυτός που ξέρει επειδή γνώρισε. Έβαλε το πόδι στο πετάλι, στον τύπο των ήλων, και κάθε μέρα το βάζει, και το γυρνάει, και το γυρνάει, έχοντας επίγνωση όχι της ευκολίας που του πασάρουν αυτοί που πουλάνε την κερδοφόρο εξάρτηση του ΙΧ, αλλά της ευκολίας να αντιστέκεσαι στο εύκολο.

Αυτά τα ολίγα αναγνώστη, και συγγνώμη αν δεν σού έβαλα εύκολα σήμερα, αλλά η απεξάρτηση απαιτεί και τη συναίνεση του χρήστη. Αυτές τις λίγες σκέψεις, εάν τις κρίνεις χρήσιμες, πάρτες και συνέχισέ τες. Ο καθείς και η ευθύνη του. Η λέξη-κλειδί είναι και εδώ η ευθύνη. Η αστική προπαγάνδα για να εξουδετερώσει τον πολίτη προσπαθεί να τον μετατρέψει σε ανεύθυνο παιδαρέλι που δεν αναλαμβάνει ευθύνη και δεν καταπιάνεται με τα σοβαρά, αλλά να χάφτει ό,τι εύκολες λύσεις του πασάρουν βυθισμένος στις πρόσκαιρες ευδαιμονίες που τού έχουν ήδη ετοιμάσει πριν από αυτόν για αυτόν. Δεν θέλουν να συνειδητοποιήσει πόσο πιο εύκολα γίνονται ακόμα και τα πιο δύσκολα πράγματα όταν απλά σηκωθείς από τον καναπέ. Όταν απλά αρχίσεις να χρησιμοποιείς τα δύο ισχυρότερα μέλη του σωματός σου: τα ποδάρια σου.

Παραλειπόμενα της ιστορίας του ποδηλάτου στην Ελλάδα

Βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη, το 1986. Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα φοιτητική πόλη στην Ελλάδα, μια πόλη που ξεχειλίζει πολιτισμό. Σαν επαρχιώτης φοιτητής που βρέθηκε σε έναν πολιτιστικό αναβρασμό, τα χρόνια εκείνα ρουφούσα σαν σφουγγάρι διάφορες ευκαιρίες στις τέχνες, τα εικαστικά και τη φωτογραφία. Η Θεσσαλονίκη γιορτάζει τα 2300 χρόνια της ιστορίας της και διάφορες εκδηλώσεις γίνονται εδώ κι εκεί.

Μια παρέα φοιτητών από διάφορες σχολές, που ασχολούμαστε με το ποδήλατο εντός και εκτός των τειχών, καταφέρνουμε να πείσουμε μερικούς ανθρώπους-κλειδιά και στο πλαίσιο των εκδηλώσεων "Θεσσαλονίκη 2300 Χρόνια" τον Απρίλιο του 1986 εντάσσεται και η "Εβδομάδα Ποδηλάτου Άνοιξη 1986". Ένα 20σέλιδο φυλλάδιο τυπώνεται και διανέμεται δωρεάν: "Το Ποδήλατο και η Σημασία του στην Κοινωνία". Για να εκτιμηθεί σωστά το υλικό του, ο αναγνώστης καλό θα είναι να μη ξεχνά την εποχή που γράφτηκε - και όμως, ποιος θα έλεγε ότι αυτό το φυλλάδιο δεν θα γραφόταν κάπως έτσι και σήμερα.

Open publication - Free publishing - More bicycle

Σε μια εποχή και σε μία πόλη, όπου η νοοτροπία του Urban και η αστική κουλτούρα εξυμνούνται και απολαμβάνουν μία ανεμπόδιστη ανάπτυξη χωρίς να επιδέχονται αμφισβήτηση ή αντιπρόταση, για μία εβδομάδα σε ένα εκθεσιακό κέντρο του δήμου στην οδό Αγγελάκη καθημερινά περνά πολύς κόσμος. Μικροί και μεγάλοι βλέπουν ποδήλατα, εξαρτήματα, εικόνες, παρακολουθούν προβολές, ρωτούν, μαθαίνουν, εμπνέονται.

Μια χούφτα άνθρωποι, κινούμενοι καθαρά από προσωπικό μεράκι, βρήκαμε ποδήλατα διαφόρων ειδών και τα εκθέσαμε, από αγωνιστικά της τελευταίας τότε τεχνολογίας μέχρι ποδήλατα που βρήκαμε από πλανόδιους πωλητές που κουβαλούσαν την πραμάτεια τους με πανάρχαια διπλοσκέλετα "τανκς". Φωτογραφίες για αυτά μη ζητήσεις, ποιος σκεφτότανε τότε να τραβήξει φωτογραφίες, μονάχα κάποιος μια μέρα έφερε μια μηχανή και αποθανάτισε ένα περίεργο ποδήλατο. Το ποδήλατο αυτό το έστειλε για την Εβδομάδα Ποδηλάτου κάποιος ευγενέστατος κύριος εξ ΑΘηνών, του οποίου το όνομα δεν μπορώ να θυμηθώ, ο οποίος το συσκεύασε καταλλήλως και το έστειλε με το τραίνο (και φυσικά ανέλαβε την ίδια διαδικασία και για την επιστροφή). Η παραλαβή αποσυσκευασία μεταφορά έκθεση κλπ. αυτού του αντικειμένου έγινε με όχημα του δήμου και με όλες τις τεχνικές δυσκολίες αποτέλεσε μία άκρως απολαυστική διαδικασία για όλους όσους συμμετείχαν. Ο ιστορικός φωτογραφικός φακός συνέλαβε μερικές στιγμές από εκείνο το περίεργο κατασκεύασμα, ενώ βολτάρει μετά μεγίστης προσοχής και απολαύσεως στο πεζοδρόμιο της οδού Αγγελάκη. Μη ξεχνώντας τη χρονολογία, πρόσεξε τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα.

Θεσσαλονίκη 1986, λοιπόν. Ένα penny-farthing σουλατσάρει ανέμελα κι αγέρωχα στο κέντρο της πόλης τραβώντας τα βλέμματα των περαστικών:

 

Η αφίσα δεν φαίνεται καθαρά πίσω από τον αναβάτη.

Θα άξιζε να αναρωτηθεί κανείς για μια στιγμή, εάν τότε κάποιοι "περίεργοι" που ασχολούνταν με κάτι αρκούντως άγνωστο και καθόλου trendy, κατάφεραν να πάρουν μαζί τους κόσμο και να περάσουν μηνύματα, σήμερα, με τις επικοινωνιακές δυνατότητες που υπάρχουν, πραγματικά πώς θα μπορούσαν να περάσουν στη διψασμένη και καταταλαιπωρημένη σύγχρονη πόλη δράσεις και προτάσεις για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία και για μια πιο ανθρώπινη ζωή. Λίγο κέφι χρειάζεται ρε γαμώτο, τίποτ΄ άλλο.

Μια εικόνα, χίλιες λέξεις

Μία φωτογραφία, μία ιστορία.

Σήμερα βρέθηκε μπροστά μου, το φωτογραφικό μου αρχείο. Μερικά πανάρχαια ντοσιέ, φάκελοι με κιτρινισμένα εξώφυλλα, και επίσης μέσα τους κιτρινισμένα αρνητικά. Ο χρόνος αδυσώπητος, πάντα. Αδυσώπητος, διαψεύδει τα πάντα, ακόμα και τη φωτογραφία, την τέχνη που τον παγιδεύει.

Μια ξεχασμένη στιγμή ζωντάνεψε μπροστά μου, βλέποντας το αρνητικό. Κατευθείαν άναψα το σκάνερ. Αμέσως ανέτρεξα στο κιτρινισμένο φύλλο, που συνοδεύει τον φάκελο, σέρνοντας το δάχτυλο στη σειρά με το συγκεκριμένο νούμερο, να βρω πληροφορίες για το συγκεκριμένο κάδρο. Η φωτογραφία πάρθηκε κάπου εκεί στο 1986, σε έναν ελαιώνα έξω από το Ναύπλιο, σε κάποιο ταξίδι μου στην Πελοπόννησο, που τότε ήταν ο αγαπημένος μου προορισμός. Με αυτή την ερωμένη Ιταλίδα μου, έναν custom σκελετό φτιαγμένο από τα χέρια του ίδιου του Mauro Sannino, ήταν που όργωνα την Ελλάδα. Το τιμόνι επενδυμένο με δέρμα της καλύτερης ποιότητας, φτιαγμένο από εμένα τον ίδιο, και μια σέλλα Regal που έγραψε ιστορία πολλών ετών στον ευτυχισμένο πισινό μου, μέχρι που αναγκάστηκα να την πετάξω όταν είχε γίνει κουρέλι. Οι σχάρες και τα σακκίδια, όλα αυτοσχέδια, ραμμένα βελονιά-βελονιά από τα χέρια μου, μια εποχή που τέτοια πράγματα δεν υπήρχαν ούτε κατά διάνοια στην ελληνική αγορά. Ακόμα και μια μακριά θήκη που κρεμούσα κάτω από τον οριζόντιο σωλήνα για τους πασσάλους της σκηνής - που και αυτή ήταν αυτοσχέδια! - και καμιά φλογέρα.

Για την ιστορία, η φωτογραφία τραβήχτηκε με μηχανή Lubitel (! - το θαυμαστικό για όσους θυμούνται ή γνωρίζουν), φιλμάκι Isopan, και... καλή καρδιά. Το παλιό 120 σε όλη του τη δόξα.

Κάποιος γνώστης των περί του ποδηλάτου πραγμάτων που θα δει σήμερα την φωτογραφία, είναι πιθανό ότι αυτή την εικόνα θα τη θεωρήσει μία ιεροσυλία. Το ντύσιμο με όλα αυτά τα αυτοσχέδια συμπράγκαλα μοιάζει σόλοικο σήμερα, που στην σγορά βρίσκει κανείς και του πουλιού το γάλα, επάνω σε ένα τέτοιο κομμάτι. Έλα όμως που εδώ έρχεται η μαγεία της φωτογραφίας. O tempora o mores. Άλλες εποχές, άλλα μυαλά. Και άλλες καρδιές. Γιατί όταν η καρδιά σου καίει, τίποτα δε σε σταματάει. Διάβολε, γερνάω... - έλα όμως που μια φωτογραφία με ξανάνιωσε...

[ΕΚΤΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ] Μαθαίνοντας από το Ξυπόλητο Κίνημα

Σύνδεσμος: http://www.ted.com/talks/lang/el/bunker_roy.html